Βιεννέζικη Σχολή

Η διαφορά των Μάλερ και Σαίνμπεργκ είναι η απόσταση που διένυσε η μουσική δημιουργία από τα ύστερα του ρομαντισμού ως τη Δεύτερη Σχολή της Βιέννης, με τον πρώτο να κλείνει τον κύκλο των μεγάλων Αυστριακών συμφωνιστών και να αποτελεί τη γέφυρα προς το μοντερνισμό. Ο πρωτοπόρος Σαίνμπεργκ, επικεφαλής της Δεύτερης Σχολής, εισήγαγε ένα πλήθος νεωτερισμών, όπως την ατονική γραφή, το δωδεκαφθογγισμό, την έλλειψη θεματικής ανάπτυξης και την καθιέρωση μιας καινούριας φόρμας φωνητικής έκφρασης, που κινούνταν ανάμεσα στο τραγούδι και την απαγγελία (sprechgesang). Η Εξαϋλωμένη Νύχτα του είναι ένα σεξτέτο για έγχορδα, σε όψιμο ρομαντικό στυλ, που το έγραψε πριν αποκηρύξει την παραδοσιακή αρμονία και αρχίσει τους πειραματισμούς. Ο Μάλερ, ασυμβίβαστος και τελειομανής, εξέφραζε μεταφυσικές αγωνίες και προσέδιδε μία ασυνήθιστη συναισθηματική ένταση στα έργα του. Η 4η Συμφωνία του, αποφορτισμένη από τα υπαρξιακά ζητήματα που θέτει συνήθως, περιγράφει τον ουρανό μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Οι κοινές υστερο-ρομαντικές καταβολές των δύο έργων δεν αποτελούν παραδοξότητα, αν δεχτούμε ότι ο μοντερνισμός δεν θέλησε (και δεν θα μπορούσε άλλωστε) να σβήσει το παρελθόν, αλλά προέκυψε ως μία αναπόφευκτη διέξοδος εξέλιξης, όταν το τονικό σύστημα είχε πια εξαντλήσει τις εκφραστικές του δυνατότητες.

Πρόγραμμα:
Arnold Schoenberg (1874-1951), Verklarte Nacht, για ορχήστρα εγχόρδων, έργο 4
Gustav Mahler (1860-1911), Συμφωνία αρ. 4 σε σολ μείζονα