Η Κ.Ο.Θ. Στο Μόναχο: Συναυλία Μνήμης Για Το Ολοκαύτωμα Των Εβραίων Της Θεσσαλονίκης

Τον Μάρτιο του 1943 ξεκίνησαν από τη Θεσσαλονίκη τα συνολικά 19 τρένα, που μετέφεραν 46.091 Εβραίους Θεσσαλονικείς στο Άουσβιτς. Μισή χιλιετία σεφαρδίτικης κληρονομιάς μίας ακμάζουσας κοινότητας της πόλης, κυριολεκτικά αφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια. Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, τιμά τη μνήμη των Εβραίων Θεσσαλονικέων που έχασαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με μία ιστορική συναυλία στο Μόναχο που περιλαμβάνει έργα κορυφαίων Ελλήνων και Εβραίων δημιουργών. Η μουσική άλλωστε υπήρξε η παρηγορητική σύντροφος των μόλις 1.950 επιζώντων που γύρισαν από την κόλαση, τραγουδώντας στη διαδρομή «Περίμενέ με Θεσσαλονίκη». Το πασίγνωστο σαγηνευτικό αντάτζιο της 5ης Συμφωνίας’ του Μάλερ που πρόκειται για ένα ερωτικό τραγούδι για τη σύζυγό του, το θρηνητικό ‘Neharo’t Neharo’t’ της Ολιβέρο που είναι αφιερωμένο σε όσες γυναίκες έχουν χάσει αγαπημένους στον πόλεμο, το συγκλονιστικό συμφωνικό ποίημα ‘Ταφή’ του Μητρόπουλου που αποτελεί μία εκδήλωση βαθιάς πίστης, η ‘Δωδεκανησιακή Σουίτα Νο1’ του Κωνσταντινίδη που είναι ένα από τα σημαντικότερα συμφωνικά έργα με παραδοσιακούς ελληνικούς  ρυθμούς και μελωδίες και το Γ’ μέρος από τη 'Συμφωνία αρ.3' του Θεοδωράκη με τους κατανυκτικούς βυζαντινούς ύμνους της Μεγάλης Παρασκευής, συνθέτουν το ενδιαφέρον πρόγραμμα που τιμά τα θύματα του Ολοκαυτώματος και πρεσβεύει παράλληλα με τον καλύτερο τρόπο τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Πρόγραμμα:
Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911): Συμφωνία αρ.5, Adagietto
Μπέτυ Ολιβέρο (1954-): ‘Neharo’t, Neharo’t’, Κοντσέρτο για βιόλα, ακορντεόν και έγχορδα
Δημήτρης Μητρόπουλος (1896-1960): Ταφή
Γιάννης Κωνσταντινίδης (1903-1984): Δωδεκανησιακή σουίτα αρ.1
Μίκης Θεοδωράκης (1925-): Συμφωνία αρ.3, Γ’ μέρος
 
 
# Με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη
# Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας
# Σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης

Εισιτήρια:
Πλατεία 30€
Εξώστης 20€

Προπώληση εισιτηρίων:
Muenchen Ticket
www.muenchenticket.de
Τηλ. 0049 89 54818181
https://www.muenchenticket.de/guide/tickets/15cab/Gedenkkonzert+fuer+die+Opfer+des+Holocaust.html



Λίγα λόγια για το πρόγραμμα:
Ο Γκούσταβ Μάλερ υπήρξε γόνος γερμανόφωνης οικογένειας Εβραίων Ασκενάζι και ήταν το δεύτερο από τα συνολικά 12 παιδιά τους. Γεννήθηκε στην Βοημία και σε μικρή ηλικία μετακόμισε οικογενειακώς στην Μοραβία. Το μεγάλο του παράπονο ήταν πως έζησε μια ζωή ως ‘τρις άπατρις’, σύμφωνα με τη δική του έκφραση: ήταν ένας Βοημός στην Αυστρία, ένας Αυστριακός στην Γερμανία και ένας Εβραίος σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Η Πέμπτη Συμφωνία είναι το πρώτο μεγάλο έργο της ύστερης περιόδου του και είναι πλούσια σε έντονα και αντιφατικά μεταξύ τους συναισθήματα.  Το πασίγνωστο 4^ο μέρος της συμφωνίας αποτελεί ένα ερωτικό τραγούδι, αφιερωμένο στη σύζυγό του Άλμα. Ο μελωδικός διάλογος των εγχόρδων με την άρπα καθηλώνει, ενώ ο Μάλερ αφήνει σε κάποια σημεία να αιωρείται και το ερώτημα για το αν πρόκειται τελικά για τραγούδι της αγάπης ή του θανάτου, ιδίως με τις νύξεις στον Βάγκνερ και τα αναπάντητα ερωτήματα που αφήνει στο τέλος.
 
Το Neharo’t Neharo’t είναι ένα υπέροχο έργο της σύγχρονης Ισραηλινής δημιουργού Μπέτυ Ολιβέρο, το οποίο αποτελεί ουσιαστικά ένα αφιέρωμα σε όλες τις γυναίκες και τα παιδιά που ζουν σε πολεμικές ζώνες. Όταν η συνθέτης έγραφε το έργο τον Ιούλιο του 2006, το Ισραήλ βρισκόταν  στη μέση ενός βίαιου πολέμου με την Χεζμπολάχ. Βαθιά συγκινημένη από τις τρομακτικές εικόνες των θυμάτων και των δύο πλευρών διάλεξε θρήνους των μητέρων, χηρών και αδελφών που είχαν χάσει αγαπημένα πρόσωπα, ως σημείο αναφοράς για τη σύνθεσή της. Ο τίτλος Neharo’t Neharo’t σημαίνει στα Εβραϊκά ‘ποτάμια ποτάμια’ και παραπέμπει στα ποτάμια δακρύων που έχουν χυθεί από γυναίκες στη θλίψη τους. Ο τίτλος όμως δίνει και μία αχτίδα ελπίδας, αφού η ρίζα της εβραϊκής λέξης ‘nahar’ (ποτάμι) μοιάζει με τη λέξη ‘nehara’ που σημαίνει ‘ακτίνα φωτός’.
 
Το συμφωνικό ποίημα Ταφή του Δημήτρη Μητρόπουλου γράφτηκε τον Απρίλιο του 1915 και αποτελεί μία εκδήλωση της βαθιάς πίστης του συνθέτη. Το έργο αρχικά προορίζονταν να αποτελέσει το Β’ μέρος της Συμφωνίας του Χριστού, η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε τελικά. Ο Μητρόπουλος παραθέτει στο εξώφυλλο της παρτιτούρας ένα απόσπασμα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (κζ’59) και ένα μέρος ενός ποιήματος του Victor Hugo. Η Ταφή σύμφωνα με το συνθέτη «δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσευχή, ένας θρήνος που βγαίνει από τα βάθη της ψυχής μου για εκείνον που υπέφερε για μας, για εκείνον που όλοι πρέπει ν’ αγαπούν και να λατρεύουν!».

Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στη Σμύρνη και σπούδασε πιάνο και θεωρητικά στην Ανώτατη Σχολή του Βερολίνου. Η πλούσια εργογραφία του έχει ένα χαρακτήρα γνήσια ελληνικό, εμποτισμένο από το δημοτικό τραγούδι, ενώ χαρακτηριστικό είναι πως έγραφε και ως Κώστας Γιαννίδης τη λεγόμενη ‘ελαφρά μουσική’. Έχει γράψει πλήθος έργων με αναφορές στους ρυθμούς και τις μελωδίες των Δωδεκανήσων, εκ των οποίων δύο δωδεκανησιακές σουίτες για ορχήστρα. Η πρώτη Δωδεκανησιακή Σουίτα γράφτηκε το 1948 και είναι αφιερωμένη στον Ελβετό μουσικολόγο Samuel Baud-Bovy, αφού τα θέματά της είναι παρμένα από τους δυο τόμους της συλλογής του «Τραγούδια των Δωδεκανήσων», μία εκπληκτική μελέτη των χορών και των τραγουδιών των συγκεκριμένων ακριτικών νησιών.

Η 3η Συμφωνία του Μίκη Θεοδωράκη αποτελεί ένα υπέροχο μωσαϊκό μελωδιών και θεματικά βασίζεται στο ποίημα του Σολωμού ‘Τρελή Μάνα’, με αναφορές και στην ‘Πόλη’ του Καβάφη. Ο συνθέτης την έγραφε από το 1942 μέχρι την πρώτη εκδοχή της δεκαετίας του 80’, ενώ συνέχισε να προσθέτει υλικό μέχρι και τη δεύτερη εκδοχή της δεκαετίας του 90’. Στο Γ’ μέρος, που λειτουργεί σαν ιντερλούδιο, ο Θεοδωράκης επεξεργάζεται βυζαντινούς ύμνους της Μεγάλης Παρασκευής, ενώ χαρακτηριστικό του έργου είναι η υπόμνηση των ήχων της καμπάνας της Αγίας Σοφίας. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα από τα κορυφαία και πλέον γνωστά ελληνικά συμφωνικά έργα, με το οποίο ο δημιουργός θέλησε να παραδώσει σε ολόκληρο τον κόσμο ‘ένα μουσικό μνημείο που να εκφράζει το βαθύτερο χαρακτήρα της σύγχρονης ελληνικότητας’.